Merelbeke stationsbuurt
 

Schuilstructuren voor passieve luchtbescherming op de terreinen van het station van Merelbeke.

Citadelpark Gent

Buskruitfabriek Cooppal Wetteren

Vliegvelden WO I Regio Gent

WO I Munitiepark Kwatrecht

De Dodendraad

De Hollandstellung - Duitse WO I bunkerlinie

Reichsschüle Flandern - SS-School Kwatrecht

Duitse Atlantic Wall Radarpost - Goldammer

WOI en II Munitiedepot De Ghellinck Zwijnaarde

Duitse gangen onder centrum Gent WOII

Publieke WOII Schuilplaatsen Groot Gent

Het Fort van Eben Emael

KW-linie

WO I - Kwatrecht - Melle

18 daagse veldtocht gekoppeld aan TPG

Neergestorte B17 te Kwatrecht 19-09-1944

De bevrijding WO II van de regio rond TPG

Details van de legers:

Gesneuveldenlijsten:

Contact en onbeantwoorde vragen

Media-aandacht

Copyright

Links

Vestingsbouw directe omgeving Gent.

Overzicht van de nog aanwezige (en ondertussen vooral gesloopte) schuilstructuren:

Algemene info bij het station van Merelbeke tijdens WOII

De ooit aanwezige (ondertussen gekende) structuren:

Gedeeltelijk versterkt gebouw - het vormingstation - centraal op spoorwegterreinen te Merelbeke.

Centraal op de huidige spoorwegterreinen te Merelbeke, kan men nog een gedeeltelijk versterkte structuur terugvinden. Het gebouw maakte deel uit van een drietal gebouwen, vrij kort bij elkaar op deze lokatie. Van deze drie structuren werden er in de loop van 2012 twee gesloopt zodanig dat enkel deze gedeeltelijk versterkte structuur, eveneens in ver afgetakelde vorm, nog is overgebleven. Het was toen wel al duidelijk dat deze structuur in zijn huidige vorm geen lang leven meer was beschoren. Ook deze structuur is ondertussen gesloopt en verdwenen.

Ook over deze structuur is er is zeer weinig info terug te vinden. Gezien het versterkte gedeelte grote gelijkenissen vertoont met de administratieve bunker naast het huidige spoorwegstation, valt het te vermoeden dat ook deze structuur zal gebouwd (en alvast verbouwd zijn, rond 1943 in opdracht van de Duitse bezetter. Voor de historische redenen van de bouw van dergelijke structuren op grondgebied Merelbeke station, verwijs ik jullie dan ook terug naar de algemene beschrijving van deze structuren rond Merelbeke station.

Dit gebouw was het centrale organiserende complex binnen deze spoorweginfrastructuur. Het gebouw bevatte dan ook de burelen van het betrokken personeel, een fietsenstalling (links als je binnenkwam) en daaraan gekoppeld een electriciteitskabine. De kamer volledig achteraan was de kamer van de regelaar. Deze regelde alle bewegingen op de vorming, bv welke trein op welk spoor diende te komen, hoe ze op elkaar dienden aan te sluiten en hoe ze opnieuw aan elkaar gekoppeld dienden te worden.

Op de rechter kant van de hoofdgang had je het bureel van de Eerste Hoofdwachter. Deze nam de verdeling op zich van de Hoofdwachters en de Fourgons. De hoofdwachter bevond zich in een kleine bagagewagen (een fourgon) die verplicht aanwezig was bij elke goederentrein, hoe klein ook. Deze bevond zich meestal achteraan de goederentrein.

Daarachter was het bureel van de Eerste Factagechef en daarachter nog dit van de Eerste Adjunct. De Factagechef stond in voor de werkplanning van het personeel. In totaal waren er op Merelbeke 6 ploegen Factagepersoneel. 3 in de Vorming Noord en 3 in Melle 3.

Het is deze electriciteitskabine en de ruimte van de regelaar die heel duidelijk heel wat sterker was gebouwd dan de rest van het gebouw. Een groot verschil is in dit geval dat het gebouw niet opgetrokken was in gewapend beton maar hoofdzakelijk in baksteen. De muren zijn allicht even dik als deze van de bunker aan het station. Wel zie je, zeker aan de electriciteitskabine nog gebruik van mogelijks nog niet gebruikte en overtollige Formsteinen. Dit waren gedeeltelijk holle betonblokken die dan na het vermetsen onderling verbonden werden met wapeningsijzer en daarna volgestort met beton.

Op Google Earth zie je duidelijk de lokatie van de structuur. Er is op de foto zelfs nog sprake van 2 gebouwen links van de besproken structuur die heden reeds werden gesloopt. Ook is de wegenis die naar deze gebouwen liep, heden grotendeels verwijderd. Deze foto is pas van Google Earth gehaald in april 2013 maar toont dus nog wel degelijk de structuren die ondertussen allen zijn verdwenen.
De bovenste van de twee bovenstaande foto's toont het gedeelte van de site met de versterkte structuur zoals nog te vinden op Streetview (2012). De onderste toont dezelfde site zoals zelf nog gefotografeerd in april 2013.
Links zie je de structuur nog in 2008 gefotografeerd. Toen werd het gebouwtje nog gebruikt door machinisten en spoorwegpersoneel. In april 2013 stond het totaal verlaten en een heel stuk meer vervallen midden op een vrij leeg spoorwegterrein. Bij iets nader toezicht zie je zelfs dat men in 2008 al bezig was het gebouwtje te ontruimen en van zijn functies te ontlasten.
Vooraanzicht van het totaal vervallen structuurtje.
Ook op de zijkant van het gebouwtje zichtbaar vanaf de Vijverstraat, toont tussen 2008 en 2013 al menig verschil. Verschillende ramen blijken al bijkomend gesneuveld.
Allicht begon u zich al af te vragen wat nu zo speciaal is aan deze ruïne. Wel dit wordt pas duidelijk aan de achterkant en de zijde weg van de Vijverstraat. Hier zie je duidelijk een groot verschil tussen het eerste raam (meest naar links) en de twee andere ramen. De ramen op de rechter kant lijken namelijk zeer identiek met deze terug te vinden bij de versterkte structuur naast het station van Merelbeke. Alle ramen links en het eerste raam op de linker kant van de achterzijde, bevinden zich duidelijk veel verder naar buiten dan deze 2 ramen op de rechter kant. Opnieuw zien we dus een structuur (enkel rechter kant) met veel dikkere muren.

De bovenste foto's tonen de gebouwen anno 2008. De foto rechts is een detail van de spoorweggebouwen die ondertussen reeds werden gesloopt en in 2008 nog in gebruik bleken te zijn. Merkwaardig genoeg waren dit veel actuelere gebouwen dan deze huidige ruïne.

In welke materialen het versterkte gedeelte is opgetrokken, is ook voor mij niet zo duidelijk. Je ziet in elk geval een duidelijk vermenging tussen grotere assestenen (grijze gedeeltes) en baksteen (rond de ramen) bij het versterkte gedeelte van het gebouw.

.Het is wel mogelijk dat men de wanden gemaakt heeft met een vorm van verloren bekisting (baksteen en assesteen) dewelke daarna tussenin zijn volgestort met beton. Deze theorie kan ik echter met wat ik van de gebouwen heb gezien, zeker op het moment niet verzekeren. Wel is duidelijk dat de dakstructuur zeker niet zo zwaar is uitgewerkt dan bij het gebouw naast het station.

De foto's bovenaan tonen deze zijkant opnieuw in 2008 (links) en 2013 (rechts). Opnieuw zijn de enige noemenswaardige verschillen het verder aftakelen van het gebouw. Het versterkte gedeelte van het gebouw blijkt door te lopen tot aan de dieper stekende rode deur die deel uitmaakt van een hoogspanningskabine voor het rangeersporengedeelte van Merelbeke station. Mogelijks is het deze kabine die er voorlopig voor zorgt dat dit in zeer slechte staat verkerende gebouw, nog niet werd gesloopt.

Wanneer we het gebouw eens nader bekijken in zijn huidige vervallen toestand, zien we een centrale gang die leidt tot de fameuze versterkte kamer (volledig achteraan). Links vooraan heeft men een grotere kamer. Daarna zijn er geen deuren meer op de linker kant omdat daar het electriciteitskabinegedeelte achter verstopt zit. Op de rechter kant heeft men een drietal, sterk in verval en afgetakelde kamers.

De foto hieronder is de grote kamer meteen links na de ingang. De twee foto's van kamers daaronder zijn respectievelijk de kamers op de rechter kant.

Achteraan de gang, vond je dit deurtje. Heden is het eveneens vergaan tot een hoop scheefgetrokken planken. Als we binnenkijken in het versterkte kamertje, valt meteen opnieuw de dikte op van de wanden tussen dit kamertje en de omliggende niet versterkte kamers. Deze zijn zeker een halve meter dik.

Links opnieuw een blik in het kamertje anno 2008. Toen was het nog in gebruik als stapelhok voor het gereedschap van de spoorwegarbeiders. Rechts de toestand in 2013.

Ter info. De dikte van de wand tussen het deurgat rechts en de insprong vooraan, komt overeen met de dikte van de muren van dit kamertje.

Als je het kamertje nader bekijkt, kom je wel tot de constatatie dat ook deze ruimte vrij sterk is aangepast aan de binnenkant. Zo zijn er duidelijk sporen zichtbaar die er op wijzen dat hier een wand werd verwijderd. De restsporen zijn nog duidelijk zichtbaar op de achterwand en het plafond. Waar de muur ooit stond verandert de wand ook van kleur. Op de foto rechts zie je de scheidingswand tussen dit versterkte kamertje en het electriciteitskamergedeelte. Je ziet dat deze wand veel recenter is. Mogelijks was de electriciteitskabine dan ook rechtstreeks verbonden met deze versterkte kamer en origineel dus groter (en deze kamer navenant kleiner).

Door de ramen zie je ook duidelijk de dikke wanden van deze kamer. Nogmaals kan je hier vlot zien dat het plafond van deze structuur niet bijkomend dikker werd gemaakt, wat wel zeker het geval was met de vergelijkbare structuur bij het station.

Ook nog leuk zijn deze foto's van het niet versterkte kamertje zichbaar aan de achterkant van het gebouw. Je ziet ook hier meteen dat de buitenwanden opnieuw veel dunner zijn. Wel opvallend is de bijkomende dikte van de wand (gedeelte naast het deurgat) dat de scheiding maakt met het versterkte gedeelte. Ook tussen deze kamer en de versterkte kamer, is de wand opnieuw zeker een halve meter dik.

Ook bij deze structuur geldt het dat alle bijkomende info zeker welkom blijft.

Bron technische info: Mr. Julien Fabel die zelf tijdens en na de oorlog altijd aan het station van Merelbeke heeft gewerkt in verschillende functies.